W sercu nadmotławskiego Młodego Miasta – osiedla powstającego na terenach dawnej stoczni – rozpoczął się długo wyczekiwany proces zabudowy mieszkaniowej. Po latach rewitalizacji pojedynczych zabytkowych obiektów i negocjacji z konserwatorami, teren Stoczni Cesarskiej w Gdańsku wszedł w nową fazę. Inwestor Stocznia Cesarska Development (wspólny projekt belgijskich firm Alides i Revive) uzyskał jesienią 2024 r. pierwsze pozwolenie na budowę, a start prac nastąpił w 2025 roku. To oznacza, że w najbardziej historycznej części postoczniowych terenów powstaną nie tylko biura i przestrzenie kultury, ale także mieszkania oraz prawdziwe lofty.
Młode Miasto i Stocznia Cesarska – historyczny kontekst
Dawna Stocznia Cesarska jest najstarszą częścią kompleksu stoczniowego w Gdańsku. To tutaj w XIX wieku budowano statki dla niemieckiego Kaisera, a w XX wieku – w czasach Stoczni Gdańskiej – powstawały jednostki znane na całym świecie. Plac Dyrekcyjny, zlokalizowany w południowo‑zachodniej części stoczni, był w latach 70. i 80. sceną protestów robotników, które doprowadziły do narodzin Solidarności i upadku komunizmu. Ta historyczna aura sprawia, że każdy projekt inwestycyjny na tym terenie musi uwzględniać wartość dziedzictwa.
Rewitalizacja rozpoczęła się w 2017 r., kiedy konsorcjum Alides–Revive kupiło 16 ha dawnej Stoczni Cesarskiej. W kolejnych latach odnowiono zabytkowe budynki Dyrekcji i Remizy, przywracając je do użytku biurowego i gastronomicznego. Równolegle rozstrzygnięto konkurs urbanistyczny na masterplan, który wygrało biuro Henning Larsen we współpracy z A2P2 i BBGK. Masterplan zakładał zachowanie historycznej struktury poprzemysłowego kwartału i wprowadzenie nowych funkcji mieszkaniowych, usługowych i kulturalnych. Współautor koncepcji, pracownia BBGK, podkreślała, że Stocznia Cesarska ma stać się nowoczesną, ale szanującą przeszłość dzielnicą, w której zabytki będą tłem dla nowych budynków.
Pierwsza inwestycja mieszkaniowa – założenia i parametry
Najnowsze pozwolenie na budowę obejmuje pięć nowych budynków oraz rewaloryzację dawnej Formierni. Według zapowiedzi inwestora łączna oferta obejmie 388 mieszkań i 34 lokale usługowe, z czego 19 przeznaczonych będzie na usługi noclegowe. Władze Gdańska podkreślają, że nowa zabudowa domknie pierwszy kwartał Stoczni, wyznaczony ulicami Narzędziowców (od północy), Popiełuszki (od południa), budynkiem Dyrekcji (od zachodu) i Formiernią (od wschodu). Nowe budynki będą miały od czterech do sześciu kondygnacji, co pozwoli zachować skalę centrum stoczni oraz sąsiadujących zabytków.
Deweloper deklaruje, że średni metraż mieszkań zaprojektowano z myślą o użytkownikach prywatnych, by uniknąć dominacji najmu krótkoterminowego. Partery dwóch z pięciu obiektów zostaną przeznaczone na lokale gastronomiczne, a dodatkowa przestrzeń usługowa powstanie w zrewitalizowanej Formierni. Osiedle będzie obsługiwane przez parking podziemny na 412 miejsc, w tym 19 dla osób niepełnosprawnych. Główny wjazd na teren inwestycji zaprojektowano od strony ul. Popiełuszki. Inwestor zapowiada również rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz modernizację istniejącej infrastruktury technicznej.
Kluczowe parametry inwestycji podsumowuje poniższa lista:
- Liczba nowych budynków: 5 (plus rewitalizowana Formiernia).
- Liczba mieszkań: 388 lokali o zróżnicowanych metrażach, zaprojektowanych dla użytkowników prywatnych.
- Liczba lokali usługowych: 34, w tym 19 przeznaczonych na usługi noclegowe.
- Wysokość budynków: 4–6 kondygnacji, z przyziemiem usługowym i mieszkaniami powyżej.
- Parking podziemny: 412 miejsc, w tym 19 dla osób niepełnosprawnych.
- Lokalizacja: kwartał między ulicami Narzędziowców i Popiełuszki oraz budynkami Dyrekcji i Formierni.
- Przeznaczenie Formierni: adaptacja na prawdziwe lofty z unikatowym historycznym kontekstem.
Architektura: cegła i stal w hołdzie przemysłowej historii
Za projekt odpowiedzialne jest gdańskie Roark Studio, które wcześniej odnowiło Dyrekcję i Remizę. Architekci podkreślają, że ich celem było stworzenie współczesnej zabudowy, która będzie tłem dla zabytków, a jednocześnie uzupełni je pod względem urbanistycznym. Układ nowego założenia odwzorowuje lokalizację dawnych hal stoczniowych, a kompozycja brył została zaprojektowana tak, aby zachować rytm przemysłowej struktury. Inspiracją dla zróżnicowania najwyższych kondygnacji jest panorama stoczni i stalowe dźwigi górujące nad ceglaną zabudową.
Dolne partie nowych domów będą wykończone cegłą, nawiązującą do dawnej architektury przemysłowej, natomiast wyższe piętra przyjmą stalową formę i lekką konstrukcję, co stanowi subtelne odniesienie do dźwigów i suwnic. Rzuty budynków odtwarzają obrysy dawnych hal, a projektanci planują wyeksponować relikty, takie jak zabytkowe kratownice czy fragmenty torowisk, nadając przestrzeniom zewnętrznym unikatowy charakter. Materiały wykończeniowe obejmują trylinkę, blachę oraz ryflowany beton – wszystko po to, aby podkreślić poprzemysłowy rodowód tego miejsca.
Formiernia – prawdziwe lofty w sercu stoczni
Integralnym elementem projektu jest rewitalizacja zabytkowego budynku Formierni, dawnej hali odlewniczej. Po odrestaurowaniu obiekt ma stać się pierwszym w Trójmieście budynkiem loftowym z prawdziwego zdarzenia. Około połowa apartamentów w adaptowanej Formierni będzie dwupoziomowa, co pozwoli wykorzystać imponującą wysokość kondygnacji i zachować industrialny charakter wnętrz. Parter budynku od strony ul. Narzędziowców będzie mieścił lokal usługowy – prawdopodobnie gastronomiczny – który uatrakcyjni przestrzeń publiczną. Dzięki temu historyczny obiekt stanie się miejscem tętniącym życiem, łączącym mieszkania, usługi i klimat pofabrycznego loftu.
Harmonogram i postępy prac
Proces przygotowania inwestycji był długotrwały ze względu na złożone procedury konserwatorskie i wpis do rejestru zabytków. Inwestor uzyskał pozwolenie na budowę 9 sierpnia 2024 r., a trzy miesiące później rozpoczęto prace porządkowe w sąsiedztwie budynku Dyrekcji. Obejmowały one demontaż nawierzchni i elementów betonowych kolidujących z planowaną infrastrukturą podziemną oraz przygotowanie terenu pod nowe sieci wodociągowe i kanalizacyjne, a także rozbiórka przęsła dawnej estakady i budynku po centrum crossfit, które zostaną odtworzone lub przeniesione po zakończeniu prac.
Harmonogram prac można podsumować w kilku kamieniach milowych:
- 2018 r. – masterplan dla Stoczni Cesarskiej. Pracownia Henning Larsen wraz z A2P2 i BBGK zwycięża w konkursie urbanistycznym, określając kierunki zagospodarowania kwartału.
- 2019–2021 r. – rewitalizacja zabytkowych budynków. Odnowiono Dyrekcję i Remizę, przywracając im funkcje biurowo‑gastronomiczne.
- Sierpień 2024 r. – pozwolenie na budowę. Stocznia Cesarska Development otrzymała zgodę na pierwszy etap zabudowy mieszkaniowo‑usługowej.
- Październik 2024 r. – prace przygotowawcze. Rozpoczęto demontaż kolidujących nawierzchni, rozbiórki i przebudowę infrastruktury podziemnej.
- 2025 r. – rozpoczęcie budowy. Budowa pierwszych budynków ruszyła w 2025 r., a sprzedaż mieszkań zaplanowano na drugą połowę roku.
- Lata 2025–2027. Realizacja inwestycji potrwa kilka lat i będzie zależna od zainteresowania rynku; inwestor nie podaje dokładnej daty ukończenia.
Znaczenie projektu dla Gdańska i Młodego Miasta
Budowa mieszkań i loftów w sercu Stoczni Cesarskiej ma ogromne znaczenie urbanistyczne i społeczne. Po pierwsze, projekt domknie kwartalny układ Młodego Miasta, tworząc spójną strukturę ulic i placów oraz wprowadzając życie mieszkalne do obszaru dotychczas zdominowanego przez biura i przestrzenie kultury. Mieszkania skierowane do prywatnych nabywców pozwolą na rozwój stałej społeczności, co może ograniczyć masowy wynajem krótkoterminowy i poprawić balans między turystyką a codziennym życiem. Lokale usługowe i gastronomiczne na parterach zapewnią podstawowe usługi dla mieszkańców, tworząc aktywne partery i zachęcając do spędzania czasu w przestrzeni publicznej.
Po drugie, architektura inspirowana stoczniowymi halami i dźwigami zachowa industrialny charakter miejsca. Wyeksponowane relikty – kratownice, fragmenty torowisk i elementy stalowe – staną się nośnikami historii, przypominając o protestach robotniczych i roli stoczni w polskiej tożsamości. Poprzez adaptację Formierni i stworzenie prawdziwych loftów projekt odda hołd przemysłowemu dziedzictwu i pokaże, że rewitalizacja może łączyć tradycję z nowoczesnością.
Wyzwania i kontrowersje
Choć inwestycja wzbudza duże zainteresowanie, była poprzedzona licznymi trudnościami. Długotrwałe uzyskiwanie zgód wynikało z ochrony konserwatorskiej oraz planów wpisania większego obszaru Stoczni Gdańskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To administracyjne „zamrożenie” skutkowało impasem inwestycyjnym; dopiero dialog inwestora z konserwatorami pozwolił wypracować kompromis. Transparentność i gotowość do współpracy z władzami konserwatorskimi były kluczem do przełamania barier.
Kolejnym wyzwaniem jest zrównoważenie potrzeb różnych grup: mieszkańców, użytkowników przestrzeni komercyjnych, turystów i inwestora. Utrzymanie autentyczności i tożsamości miejsca wymaga uważnej selekcji najemców i dbałości o jakość przestrzeni publicznych. W dyskusji pojawiają się obawy, że atrakcyjność nowej dzielnicy może przyciągnąć spekulacyjny kapitał, co utrudni osiągnięcie celu, jakim jest mieszkalnictwo dla stałych mieszkańców. Stąd tak duży nacisk na promowanie zakupu mieszkań na cele prywatne oraz ograniczenie krótkoterminowego najmu.
Podsumowanie
Inwestycja mieszkaniowa w Stoczni Cesarskiej to jeden z najbardziej ambitnych projektów rewitalizacyjnych w Polsce. Łączy modernistyczne myślenie o mieście z poszanowaniem dziedzictwa, co widać zarówno w planie urbanistycznym, jak i w detalach architektonicznych. Pięć nowych budynków mieszkaniowych, prawie czterysta mieszkań, liczne lokale usługowe oraz pierwsze w Trójmieście prawdziwe lofty stworzą w sercu Młodego Miasta nową, tętniącą życiem dzielnicę. Projekt może stać się wzorem dla innych rewitalizacji terenów postindustrialnych – pokazuje, jak łączyć pamięć miejsca z potrzebami współczesnych mieszkańców i jak włączać lokalną społeczność w proces tworzenia nowej jakości urbanistycznej.
tm, zdjęcie openai